Kliniczne ustalenia psychologii głębi

Współczesne badania, utrzymane w nurcie poznawczej psychologii społecznej i psychologii osobowości zdają się potwierdzać kliniczne ustalenia psychologii głębi. Nasze reakcje automatyczne, na których m.in. opiera się nasz styl życia, mogą być w nikłym stopniu podatne na zmianę. Styl życia może tu działać podobnie jak sztywne schematy oceny rzeczywistości. Wynikająca stąd trudność (lub niemożność) poddania ich świadomej kontroli wypływa z automatycznej reakcji emocjonalnej, powstającej zanim pojawi się refleksja świadoma. Owa niepodlegająca kontroli reakcja emocjonalna ma charakter rozlany i wywołuje określone nastawienie wpływające na przebieg percepcji i innych procesów poznawczych: asymilowane są informacje zgodne z tym nastawieniem, a jednocześnie człowiek nie wie – bo wiedzieć nie może – że zniekształca w jakiś sposób rzeczywistość. Funkcjonowanie na tym „automatycznym” poziomie zapośredniczone jest w przeszłych doświadczeniach, często powstałych w okresie wczesnego dzieciństwa, gdy dane doświadczenie nie podlegało werbalizacji, a więc także obecnie nie jest dostępne świadomości.