Granica bezledy kamery

Może przybrać formę poczucia winy (samooskarżenie). Chory doszukuje się przyczyn choroby we własnym życiu postępowaniu (niemoralnym, nieprawym), lub też rzutuje winę na innych (obciążenie otoczenia za to, co się stało). Poczucie winy jest często źródłem wtórnego lęku dla pacjenta. Przygnębienie – występuje wówczas, gdy u chorego pojawia się przekonanie o własnej bezsilności lub beznadziejności sytuacji, w której się znalazł. Z przygnębieniem mogą wiązać się myśli samobójcze lub czasami próby samobójcze. Gniew i agresja – gniew występuje już w początkowej fazie choroby. Wzmaga się w trakcie jej leczenia. Chory może stać się drażliwy, zniecierpliwiony, zazdrosny, może swoją wrogość kierować na otoczenie (a więc rodzinę, personel szpitalny, znajomych). Mogą się także zdarzyć napady niepohamowanej złości. Negatywne emocje są opanowywane poprzez bardzo wiele mechanizmów obronnych. Stanowią one osobny problem, dla przykładu wymienię kilka: Mechanizmy typu represyjnego – wyparcie, tłumienie, unikanie myśli i rozmów o chorobie, odrzucenie diagnozy itp.; Mechanizmy racjonalizacji – projekcja, przeniesienie, fantazjowanie; Mechanizmy typu sensytywnego – intelektualizacja, odreagowanie napięcia poprzez rozmowy, zbliżenie do choroby poprzez wzmożone zainteresowanie się nią (np. wszystko chce wiedzieć o chorobie, czyta, studiuje). Mechanizmy obronne w chorobach somatycznych spełniają rolę adaptacyjną. Pomagają w opanowaniu negatywnych emocji, poprawia to komfort psychiczny chorego i umożliwia podjęcie bardziej skutecznych zachowań nastawionych na realizację celów zdrowotnych.